මෙවර රාජ්‍ය වෙසක් උත්සවය මාතලේ දිස්ත්‍රික්කය මූලික කර ගනිමින් පැවැත්වීමට තීරණය කර ඇති අතර ඒ පිළිබඳ මූලික සාකච්ඡාව මාතලේ දිස්ත්‍රික් ලේකම් කාර්යාලයේදී ඊයේ (14) පැවැත්විණි. රාජ්‍ය වෙසක් උත්සවයේ සමාරම්භක උලෙළ මාතලේ ධර්මරාජ පිරිවෙන් පරිශ්‍රයේදී පැවැත්වෙන අතර එහි සමාප්ති උලෙළ මාතලේ අනුරුද්ධ අරණේදී පැවැත්වීමට මෙහිදී තීරණය කෙරිණි.

ඒ අනුව මැයි මස 21 වැනිදා සිට මැයි මස 27 වැනිදා දක්වා විවිධ ආගමික සංස්කෘතික වැඩසටහන් පැවැත්වෙන අතර, මැයි 21 වැනි දින රාජ්‍ය වෙසක් උත්සවයට සමගාමී සංස්කෘතික වැඩසටහන්, මැයි 22 වැනි දින පරිසර සංරක්ෂණ හා යහපත් සෞඛ්‍ය පුරුදු වැඩසටහන්, මැයි 23 වැනි දින සීල භාවනා පින්කම (වෙසක් පොහෝ දින වැඩසටහන), මැයි 24 වැනි දින සාරධර්ම ප්‍රවර්ධන වැඩසටහන්, මැයි 25 වැනි දින සෞඛ්‍යසම්පන්න ජීවිතයක් සඳහා සම්බුද්ධ දේශනා අනුව පවත්වන වැඩසටහන්, මැයි 26 වැනි දින ආධ්‍යාත්මික සංවර්ධන වැඩසටහන් සහ මැයි 27 වැනි දින භික්ෂු හා සිල් මාතා පුහුණු වැඩසටහන් පැවැත්වීමට කටයුතු යොදා තිබේ.

එමෙන්ම මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස 11හි විහාරස්ථාන 11ක් සංවර්ධනය කිරීම, වෙසක් බැති ගී පහන් කූඩු, වෙසක් තොරණ, පාරිසරික හා සංස්කෘතික අංගයන් හා පිණ්ඩපාත වැඩසටහන් ලේ දන් දීමේ වැඩසටහන් ආදි විශේෂ වැඩසටහන්, සර්වආගමික අංග ඇතුළත් පෙරහර ආදි වැඩසටහන් රැසක් ද පැවැත්වේ.

මේ අවස්ථාවට සමස්ත ලංකා ශාසනාරක්ෂක බල මණ්ඩලයේ සභාපති තුම්මුල්ලේ සීලක්කන්ද, ලේඛකාධිකාරී මුගුණුවෙල අනුරුද්ධ, කොස්ගොල්ලේ සීලරතන නාහිමිවරු ඇතුළු මහා සංඝරත්නය, ආරක්ෂක රාජ්‍ය ඇමැති ප්‍රමිත බණ්ඩාර තෙන්නකෝන්, මාතලේ දිස්ත්‍රික් සංවර්ධන කමිටු සභාපති නාලක බණ්ඩාර කෝට්ටේගොඩ, අමාත්‍යාංශ ලේකම් සෝමරත්න විදානපතිරණ, මාතලේ දිසාපති තේජානි තිලකරත්න, ත්‍රිවිධ හමුදා හා ශ්‍රී ලංකා පොලිස් නිලධාරීන්, රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික අංශ නිලධාරීන් ඇතුළු පිරිසක් එක්වූහ.

අමාත්‍ය ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතාගේ සංකල්පයකට අනුව ක්‍රියාත්මක කෙරෙන අ.පො.ස. උසස් පෙළ හදාරන සිසුන් සඳහා දෑවුරුදු ශිෂ්‍යත්ව ප්‍රදාන වැඩසටහන සහ මෙරට විශිෂ්ටතම සිනමා වේදීන් අගයමින් උත්තමාචාර පිදීමේ “සතරාව දීපනී කෘතගුණ දැක්වීමේ උලෙළ” එළඹෙන මාර්තු16 වැනි සෙනසුරාදා පස්වරු 06.00ට කොළඹ බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේදී පැවැත්වීමට කටයුතු සංවිධානය කර ඇත.

මේ යටතේ දිවයිනේ සෑම දිස්ත්‍රික්කයකින්ම තෝරාගත් අ.පො.ස. උසස් පෙළ තාක්ෂණවේදයේ විෂය ධාරාව හදාරන සිසුන් 250 දෙනකු වෙනුවෙන් මසකට රුපියල් දෙදහස බැගින් වූ ශිෂ්‍යත්වයක් වසර දෙකක් පුරාවට ප්‍රඥා බන්දු ශිෂ්‍යත්ව අරමුදල යටතේ පිරිනැමීමට කටයුතු යොදා ඇත.ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධනයන් විසින් අර්ථපතිත්වය දරන ලද සම්භාව්‍ය, සම්මානිත චිත්‍රපටවලට සිය සුවිශේෂ නිර්මාණ දායකත්වය ලබා දුන් මාලනී ෆොන්සේකා, ස්වර්ණා මල්ලවාරච්චි, අනෝජා වීරසිංහ සහ රවින්ද්‍ර රන්දෙනිය යන විශිෂ්ට සිනමාවේදීන් හට සතරාව දීපනී උත්තමාචාර සම්මාන පිරිනැමීම ද මෙම වැඩසටහනට ඇතුළත් වේ.

මෙම අවස්ථාව සඳහා ආගමික නායකයන්, දේශපාලන නායකයන්, උසස් රාජ්‍ය නිලධාරීන්, කලාකරුවන්, විද්වතුන්, ව්‍යවසායකයන් ඇතුළු හිතුවතුන් වෙත ආරාධනා කර ඇත.

සංවර්ධන ඉලක්ක සපුරාලීමේ අරමුණෙන් රජයේ නිලධාරීන්ට යම් දීමනාවක් ගෙවීමට කටයුතු කරන බව අගමැති දිනේෂ් ගුණවර්ධන මහතා පැවසීය. පුත්තලම, මුන්දලම ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයීය නව ගොඩනැඟිල්ල ජනතා අයිතියට පත් කිරීමේ අවස්ථාවට පසුගියදා එක් වෙමින් අගමැතිවරයා මේ බව සඳහන් කළේය.

මෙහිදී වැඩිදුරටත් අදහස් දැක්වූ අගමැතිවරයා:

“ජනතාවගේ ප්‍රශ්නවලට රජය මඟින්, රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තු මඟින් ඉටු කළ යුතු සේවාවට මුල් විය යුත්තේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයයි. ඔබ ඉටු කරන්නේ ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා අලුතෙන් ප්‍රකාශයට පත් කර තිබෙන සංවර්ධන ක්‍රියාදාමයේ එක වැදගත් කොටසක්. ප්‍රාදේශීය සංවර්ධනයට, දිස්ත්‍රික් සංවර්ධනයට අපේ ආණ්ඩුකාරවරුන් සමඟ ඒ සැලසුම් ගමට ගෙනයෑම ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරුන්ගේ වගකීම.

මේ කටයුත්ත ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරුන්ගේ ඇඟිලි තුඩුවල තියෙන්න ඕනෑ. ආපහු පොතපත බලන්න බැහැ. මේ කාර්යාලය හෙට දිනයේ සිට එවැනි තත්ත්වයකින් අලුත් ජවයකින් සේවාව ඉටු කළ යුතුයි. සිංහල, දෙමළ, මුස්ලිම් සියලු දෙනාගේ බලාපොරොත්තු ඉටු වෙන්න ඕනෑ. ආදායම් ඇති සහ ආදායම් දුර්වල ජන කොට්ඨාස දෙකක් මේ සමාජයේ සිටිනවා. ඒ හැමෝගෙම බලාපොරොත්තු ඉටු කළ යුතුයි. ආදායම් ඇති අයට ඒ ආදායම් වැඩිදියුණු කරගැනීමටත් ආදායම් දුර්වල ජන කොට්ඨාස නඟාසිටුවීමටත් පියවර ගත යුතුයි. රජයේ ප්‍රකාශිත අයවැය ‍ලේඛනයේ වැඩපිළිවෙළ අනුව පෞද්ගලික අංශය දියුණු වෙන්න ඕනෑ. සම්පත් වැඩි වෙන්න ඕනෑ. සම්පත් එසේ වැඩි වෙන්න නම් තවත් ආයෝජනයන්ට රුකුල් දිය යුතුයි.

ජනාධිපතිතුමා ධුරය භාර ගෙන ආණ්ඩුව භාර ගත්ත වේලාවේ රට තිබුණු තත්ත්වය ඔබ සැමට කලින් මතක් කලා. එය ඔබේ මතකයෙන් ගිලිහී ගොස් නැතැයි කියා අප විශ්වාස කරනවා. එවැනි තත්ත්වයක් අපි යළි ප්‍රාර්ථනා නොකරමු. එවැනි තත්ත්වයකට යළිත් රට ගෙන නොයන්න, ඒ කාල පරිච්ඡේදයේ මුහුණ දෙන්න සිදු වුණු අමාරුම සේවා සහ පහසුකම් වගේම ද්‍රව්‍යමය අත්‍යවශ්‍ය පහසුකම් සඳහා වේගවත් සහනයක් අප සලසා දී තිබෙනවා.

ප්‍රශ්න ඉවර නැහැ. ප්‍රශ්න හමාර කර ගත හැකි අලුත් උත්සාහයකට ආර්ථිකය ගමන් කළ යුතුයි. ඒ ගමන රාජ්‍ය නායකයාට හෝ පාර්ලිමේන්තුවට හෝ අග්‍රාමාත්‍යවරයාට පමණක් කරන්නට බැහැ.මුළු රටම එකතු වෙලා ගන්න ඕනෑ පියවරක්.

රට පණ ගන්වන්නට නම් අලුත් බලාපොරොත්තු ඇතිව ආර්ථිකය වර්ධනය කරගත යුතුයි. විදේශ ආයෝජනයන් සහ දේශීය ව්‍යාපාරිකයන්ද ඊට එකතු වී අලුත් උත්සාහයක නිරත විය යුතුයි. මේ දේට රුකුල් දීමයි ප්‍රාදේශීය ලේකම්තුමා සිදු කළ යුත්තේ.

රාජ්‍ය සේවකයන්ට යම්කිසි දීමනාවක් වැඩි කරන්නට පුළුවන් වෙන ආකාරයට ආදායම් වැඩි කරගන්න අපට පුළුවන් වුණා. විශ්‍රාමිකයෝ හය ලක්ෂයක් ලංකාවේ ඉන්නවා. ඒ අයගේ විශ්‍රාමයත් එලෙස ශක්තිමත් කරල ලබාදෙන්න පුළුවන්කමට අද රට ගෙනල්ලා තියෙනවා. විශ්‍රාම අර මුදලට බිලියන 18ක හිඟයක් තිබුණා. අප ඒ සියල්ල ගෙව්වා. අරමුදල හිඟයක් නැතුව දැන් ශක්තිමත්ව වැඩ කරනවා.

ඔබේ රාජකාරිය ඉෂ්ට කරන්න වගකීමක් හා යුතුකමක් තිබෙනවා. ඒ මහජනයා වෙනුවෙන්. එය ඉෂ්ට කිරීම සඳහා මේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලය ශක්‍රීය වෙයි කියලා මම විශ්වාස කරනවා.

අපි ඊයෙ ජනාධිපතිතුමා සමග සාකච්ඡා කරලා තීරණයක් ගත්තා. සෑම ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයකම, දිස්ත්‍රික් ලේකම් කාර්යාලයකම සිටින උප නිලධාරීන්ට දීමනා ගණනාවක් වැඩි කරන්න. සංවර්ධනය ඉලක්කයන් සපුරාලීම සඳහායි එය තීරණය කරනු ලැබුවේ. ඒ අනුව සංවර්ධන ඉලක්ක සපුරාලීම සඳහා නිලධාරීන්ට අලුත් දිමනාවක් එක් වෙනවා ඇති. දිසාපතිතුමා, ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරුන්, ඉලක්කයන්ට වැඩ කිරීමෙන් ඵලදායී නිෂ්පාදන සහ සේවාවන් ඇති කිරීමයි අවශ්‍ය වන්නේ.

සෑම ග්‍රාම නිලධාරී කොට්ඨාශයකම පුරප්පාඩු සඳහා ලබන මාසේ අන්තිම වෙන්න පෙර අලුත් ග්‍රාම නිලධාරිවරයෙක් පත් විය යුතුයි. අඩුපාඩුවක් තිබෙනවා නම් එය සපුරාලීමෙන් අපට ප්‍රාදේශීය ලේකම් ජාලය ශක්තිමත් කළ හැකියි.

පාසලෙන් පිටවෙන දරුවන් තොරතුරු තාක්ෂණය සහ වෘත්තීය දැනුම ඇති කිරීම සඳහා වහාම ක්‍රියාත්මක වන බලයක් පැවරුවා. රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තු වෙන්න පුළුවන්, ප්‍රාදේශීය සභාව මගින් හෝ පළාත් පාලන ආයතන සියල්ලටම පුළුවන් මේ වැඩ පිළිවෙලට අවතීරණය වීමට. අවශ්‍ය මූල්‍ය පහසුකම් සහ අවශ්‍ය දැනුම ඇති වෘත්තිකයන් ලබාගෙන අපේ දරුවන්ට විශේෂ දැනුමක් ලබාදීමේ ඉලක්ක සපුරාලන්න. එයින් අලුත් සමාජයකට, අලුත් දැනුම ඇති සමාජයකට පිවිසෙන්න පුළුවන්කම කරා ගමන් කරන අධ්‍යාපනයේ තවත් මාර්ගයකට ඉදිරි මාස දෙක තුළ පිවිසෙන්නට ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරුන් සහාය වනු ඇතැයි මම හිතනවා.”

වයඹ පළාත් ආණ්ඩුකාර ලක්ෂ්මන් යාපා අබේගුණවර්ධන, රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් වන අශෝක ප්‍රියන්ත, අරුන්දික ප්‍රනාන්දු, පුත්තලම් දිස්ත්‍රික් සංවර්ධන කමිටු සභාපති චින්තක අමල් මායාදුන්න, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් වන යදාමිණි ගුණවර්ධන, ජගත් ප්‍රියංකර, රාජ්‍ය පරිපාලන අමාත්‍යාංශ ලේකම් ප්‍රදීප් යසරත්න, ඇතුළු රාජ්‍ය නිලධාරීහු මේ අවස්ථාවට සහභාගි වූහ.

ලේක්හවුස් ආයතනයේ මරදාන කැලණි වැලි ශාඛාවේ නව ඩිජිටල් මුද්‍රණ යන්ත්‍රයක් ස්ථාපිත කිරීම ඊයේ (11) සිදු කෙරිණි.මේ යන්ත්‍රය ස්ථාපිත කිරීමත් සමඟ මුද්‍රණ කලාවේ නව පෙරළියක් සිදු කරමින් අති නවීන පැහැදිලි වර්ණ රටාවෙන් යුතු ප්ලෙක්ස් මුද්‍රණ ලබා ගත හැකිවීම සුවිශේෂි කරුණකි.

එම අවස්ථාවේදී පළමුවෙනි මුද්‍රණ ඇණවුම ට්‍රයිකෝ සමාගම් සමූහයේ අධ්‍යක්ෂ ජයන්ත කන්නංගර මහතා සහ ඉනොවේටිව් මීඩියා රිලේෂන්ස් පෞද්ගලික සමාගමේ සභාපතිනී සහ කළමනාකරණ අධ්‍යක්ෂිකා නුරාධා පතිරණ මහත්මිය විසින් ලේක්හවුස් ආයතනයේ සභාපති මහාචාර්ය හරේන්ද්‍ර කාරියවසම් සහ කර්තෘ මණ්ඩල අධ්‍යක්ෂ ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී සිසිර පරණතන්ත්‍රී මහත්වරුන් වෙත භාර දුන් අයුරු.

ලේක්හවුස් ආයතනයේ මෙහෙයුම් අධ්‍යක්ෂ නීතිඥ මංජුල මාකුඹුර,නීති හා පරිපාලන අධ්‍යක්ෂ නීතිඥ ජනක රණතුංග,සාමාන්‍යාධිකාරී සුමිත් කොතලාවල,අතිරේක සාමාන්‍යාධිකාරී වී.එස්. බොයිස්, නියෝජ්‍ය සාමාන්‍යාධිකාරී චින්තක යාපා, නියෝජ්‍ය සාමාන්‍යාධිකාරී ප්‍රමිතා ජයමහ ප්‍රවාහන අංශයේ ජේ්‍ෂ්ඨ කළමනාකරු තිස්ස ධම්මික, මෙහෙයුම් කළමනාකරු ගයාන් බණ්ඩාර, ඩිජිටල් මුද්‍රණ ඒකකයේ කළමනාකරු අර්ජුන දිනේෂ් සිරිවංශ, නියෝජ්‍ය කළමනාකරු සුමිත් ප්‍රසන්න, සුභසාධක කළමනාකරු පී. එල්. පී රවීන්ද්‍ර මහත්ම මහත්මීහු මේ අවස්ථාවට එක්ව සිටියහ.

වරාය නගර නීතිය වෙනුවට අපි අලුත් නීතියක් ගෙන එනවා අක්වෙරළ ආර්ථිකයක් ඇති කිරීම එහි අරමුණයි

රට තුළ සිදු කළ යුතු නව ආර්ථික පරිවර්තනය වෙනුවෙන් පසුගිය මාස 14ක කාලය තුළ නව නීති 42ක් පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කර ගත් බව ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා පැවසීය.

ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා මේ බව සඳහන් කර සිටියේ “වට්ස් නිව්” තරුණ නීති වෘත්තිකයන් සමඟ නීති ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳ කොළඹ බණ්ඩාරනායක ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේ පෙරේදා (03) පැවති කතිකාවට එක්වෙමිනි.

තවදුරටත් ජනාධිපතිවරයා මෙසේ ද පැවසීය.

මෙම වසරේ අප්‍රේල්, මැයි මාසය වන විට රටේ බංකොලොත්භාවය නීත්‍යනුකූලව අවසන් වෙනවා.

එසේම තවත් නීති 62ක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කර සම්මත කර ගැනීමට නියමිතයි. එය මෙවර පාර්ලිමේන්තුවේ දී සිදු කර ගත නොහැකි වුවහොත් ඉදිරි පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කර සම්මත කර ගන්නවා.

රට දියුණු කිරීමට ලෝකය පිළිගන්නා නීති හඳුන්වා දීම වැදගත්. වාණිජ කටයුතුවල නිරත රාජ්‍ය ආයතන ව්‍යුහය වෙනස් කරමින් රාජ්‍ය සංස්ථා සියල්ල සමාගම් බවට පත් කර එම සියලු සමාගම් එක් ප්‍රධාන සමාගමකට භාර කිරීමට ආණ්ඩුව කටයුතු කරනවා.

පොදූ මූල්‍ය කළමනාකරණ පනතක්, පොදු ණය කළමනාකරණ පනතක්, කෘෂි නවිකරණ පනතක් මෙන්ම මෙම සියලු ඉලක්ක සපුරාගත හැකි ආර්ථික පරිවර්තන පනතක් ගෙන එනවා. දැනට තිබෙන ආයෝජන මණ්ඩලය වෙනුවට ආර්ථික කොමිසමක් ඇති කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙනවා. ආයෝජන මණ්ඩලය යටතේ තිබෙන වෙළෙඳ කලාප මෙන්ම අලුතින් ඇති කරන වෙළෙඳ කලාප ඒ යටතේ පාලනය කෙරෙනවා.

එමෙන්ම ජාතික නිෂ්පාදන කොමිසම ඇති කිරීම, සංචාරක ව්‍යාපාරයට අදාළ නව නීතියක්, දේශගුණික විපර්යාස වළක්වා ගැනීම පිළිබඳ නීතියක්, නව පරිසර නීතියක්, සිංහරාජ, ශ්‍රීපාද අඩවිය, හෝර්ටන් තැන්න, වස්ගමුව වැනි ජාතික වනෝද්‍යාන ආරක්ෂා කිරීම වෙනුවෙන් නව නීති ගෙන ඒමට අපේක්ෂා කරනවා. එමෙන්ම වාණිජ දෙපාර්තමේන්තුව අහෝසි කර නව ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථාන ඇති කර විදේශ අමාත්‍යාංශය සමඟ එම කටයුතු ක්‍රියාත්මක කරනවා.

අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රය තුළ ක්‍රියාත්මක වන්නේ 1944දී පමණ හඳුන්වා දුන් නීති. අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයට ද නව නීති රැසක් හඳුන්වා දීමට කටයුතු කරනවා.

මෙම නීති ගෙන ඒම නැවැත්වීමට ඇතැමුන් උත්සාහ කළද පාර්ලිමේන්තුවේදී ඒවා සම්මත කර ගැනීමෙන් පසු එම නීති අහෝසි කිරීමට හෝ වක්‍රව ක්‍රියා නොකර සිටීමට කිසිවෙකුට නොහැකියි. අර්ථ නිරූපණය කිරීමේ මුවාවෙන් රටේ නීතිය සීමා කර පාර්ලිමේන්තුවේ බලතල සීමා කිරීමට ඇතැමුන් ගන්නා උත්සාහය නිෂ්ඵල කාර්යයක්.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව බලය තිබෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවට මිස අන් තැනක නොවේ. ජනාධිපති විධායක බලය අහෝසි කිරීමට පාර්ලිමේන්තුවට හැකියාව තිබෙනවා. නමුත් පාර්ලිමේන්තුව සතු බලතල පාර්ලිමේන්තුවටවත් අහෝසි කළ නොහැකියි.

කිසිවකුට මෙම නීති සීමා කිරීමට අවශ්‍ය නම් එය පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කර ව්‍යවස්ථාදායක, අධිකරණ බලතල ඉදිරියේ විභාග කළ හැකියි. නමුත් මේවා නවත්වා දමා ජනතාවට තවදුරටත් දුක් විඳීමට ඉඩ දිය නොහැකියි.

මෙම කටයුතු මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීමක් ලෙස පෙන්වා දීමට ඇතැමුන් සූදානම් වෙනවා නම් පළමු මානව හිමිකම රටේ ජනතාවගේ ජීවත්වීමේ අයිතියයි. දෙවැන්න දරුවන්ට හොඳ අනාගතයක් නිර්මාණය කර දීමයි.

2021- 2022 දී මෙරට ආර්ථික කඩා වැටීමට හේතු වුණේ කාලයක් පුරා අප ණය වෙමින් ජීවත්වීමයි. ණය කළමනාකරණය කර ගැනීමට නොහැකි වූ අවස්ථාවේ අපි රටක් විදිහට කඩා වැටුණා. අපිට ණය ගෙවා ගැනීමට නොහැකි වුණේ ආදායම් නොතිබූ නිසයි. මෙය අවසන් වරට මතු වුණේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ හිටපු ජනාධිපතිවරයාගේ සමයේදීයි. නමුත් මේ ණය ලබා ගැනීම ආරම්භ වූයේ ඊට පෙර සිටයි. වෙනත් රටවල මෙන් නොවෙයි, අපි ණය ලබාගත්තේ වෙළෙඳාම් කළ නොහැකි භාණ්ඩ සඳහායි. නිදසුනක් ලෙස මහා මාර්ගවලට පමණක් සීමාවූ ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රයෙන් අපට ප්‍රතිලාභයක් ලබාගත නොහැකියි. නමුත් මහවැලි ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කරන විට අපට විදුලිය ලැබුණා. ඒ වගේම කෘෂි කර්මාන්තයත් දියුණු වුණා.

රටට මුහුණ දීමට සිදුවූ මෙම තත්ත්වයට සියලු දෙනා වගකිව යුතුයි. කිසිවකුට මෙයින් පැන යන්න බැහැ.

2022 වසරේදී රජයේ ආදායම දළ දේශීය නිෂ්පාදනයෙන් 8.3%යි. අපි 2023 වසරේදී එය 10.9%ක් බවට පත් කරගත්තා. නමුත් එයින් අපේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ වර්ධනයක් සිදු වුණේ නැහැ. එය සෘණ 2%ක් ලෙස පැවතියා.

මේ වසරේදී එය 13.1%ක් බවට පත් කර ගැනීමට අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා. එවිට දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ වර්ධනයක් සිදු වෙනවා. 2028 වසර වන විට එය 15.2%ක් බවට පත් කරගත හැකියි. 8.3% සිට 15.2%ක් දක්වා ගෙන යනවා කියන්නේ 175%ක පමණ වැඩිවීමක්.

පළමු වතාවට අපේ ප්‍රාථමික අය වැයෙන් 2023 වසරේ 6.7%ක අතිරික්තයක් ලැබුණා. අප එය 2.3% දක්වා ගෙන යා යුතුයි. ඒ වගේම අය වැය හිඟය 2022 වසරේ 10.2%යි. අපි එය 2028 වන විට 3.9%ක් දක්වා ගෙන යා යුතුයි. මේවා පහසු කටයුතු නොවෙයි. එයයි අපට තිබෙන අභියෝගය. ඒ වගේම අපේ ණය ප්‍රමාණය 2022 වසර වන විට දළ දේශීය නිෂ්පාදනයෙන් 128% යි. 2032 වන විට එය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය 95%ක් බවට පත් කරගත යුතුයි. අපි 2022 වසරේදී දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 35%ක ණය ලබා ගත්තා. එය 13% දක්වා පහත අගයකට ගෙන ඒමට අවශ්‍යයි.

අප මේ සමඟ ඉදිරියට යෑමට නම් රටේ ආර්ථිකය පරිවර්තනයකට ගෙන යා යුතුයි. එහිදී දේශීය ආර්ථිකයේ සිට අපනයන ආර්ථිකයක් කරා ගමන් කළ යුතුයි. අපිට දැන් ආනයන කිරීමට ප්‍රමාණවත් විදේශ විනිමය නැහැ. අපි තරගකාරී අපනයන ආර්ථිකයකට යා යුතුයි. ඒ සමඟම ඩිජිටල් සහ හරිත ආර්ථිකයකට යොමු විය යුතුයි.

මෙම නව ආර්ථිකය ඇති කිරීමේ දී නව නීති අවශ්‍ය වෙනවා. යුරෝපීය වාණිජ ක්‍රමය ඇති කළේ ඕලන්ද සමයේදීයි. රෝමානු – ඕලන්ද ක්‍රමය අදත් අපේ නීතියේ කොටසක්. 1835 සුදු ජාතීන් පැමිණ අලුතෙන් ආර්ථිකය විවෘත කළා. ඉන් පසුව ඔවුන්ගේ නීතිය ගෙනාවා. 1970 පත් වූ ආණ්ඩුව සමාජවාදී පාලන ආර්ථිකයක් ඇති කළා. ඒ සඳහාත් අලුත් නීති ගෙන ආවා. 1977 ජේ. ආර්. ජයවර්ධන මැතිතුමා විවෘත ආර්ථිකය හඳුන්වා දුන්නා. එහිදීත් නීති හඳුන්වා දුන්නා. ඒ අනුව මේ නව ආර්ථික වැඩසටහන වෙනුවෙනුත් නව නීති හඳුන්වා දිය යුතුව තිබෙනවා.

දැනට ආණ්ඩුව ගෙන ඇති පියවර දෙස බැලූ විට පසුගිය මාස 14ක කාලය තුළ නීති 42ක් ගෙනවිත් පාර්ලිමේන්තුවේ දී සම්මත කර ගෙන තිබෙනවා. එය වාර්තාවක්. දැන් නීතිපතිතුමාගේ ප්‍රශ්නය වී තිබෙන්නේ ඉතිරි නීති 62 ක ඉදිරිපත් කරන්නේ කෙසේද කියායි. ඒකට පාර්ලිමේන්තු ඡන්දය කල්දාන්නේ නැහැ. මෙවර නොහැකි වන දේ ඉදිරි පාර්ලිමේන්තුවට ද ඉදිරිපත් කිරීම සිදු වෙනවා. මෙම වැඩපිළිවෙළ ඉදිරියට ගෙන ගියහොත් ඊළඟ වසර කිහිපය තුළ අලුත් ආර්ථිකයක් ඇතිව අලුත් නීති පද්ධතියක් එනවා.

වරාය නගර නීතිය වෙනුවට අපි අලුත් නීතියක් ගෙන එනවා. අක්වෙරළ ආර්ථිකයක් ඇති කිරීම එහි අරමුණයි. අක්වෙරළ ආර්ථිකයක් ඇති කළ විට ලංකාවේ නීතියෙන් එම වැඩකටයුතු කරන්න බැහැ. අක්වෙරළ ආර්ථිකය ඇති බලප්‍රදේශය තුළ එක්සත් රාජධානියේ වාණිජ නීති ක්‍රියාත්මක වෙනවා.

මෙම නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමට නව නීතිඥයින් පිරිසක් සිටිය යුතුයි. ලෝකය පිළිගන්නා නීති අප හඳුන්වාදිය යුතුයි. මොකද අපේ නීති ලෝකය දන්නේ නැහැ. රට දියුණු කිරීමට නම් අප එම මාර්ගයේ ගමන් කළ යුතුයි. ඒ වගේම අපි වාණිජ කටයුතුවල නිරත රාජ්‍ය ආයතනවල ව්‍යුහය වෙනස් කරනවා. රජයේ සංස්ථා සියල්ලම සමාගම් බවට පත් කරනවා. ඒ සමාගම්වල කොටස් සියල්ලම ප්‍රධාන සමාගමකට භාර දෙනවා. එසේ නම් වාණිජ ක්‍රමය අනුව අප ක්‍රියාත්මක විය යුතුයි.

සමාගම් පනතේ පොදු සමාගම්වල අධ්‍යක්ෂවරුන්ට තිබෙන වගකීම් මේ අයට තිබෙනවා. වැරැද්දක් කළ විට දඬුවම් ලබාදිය හැකියි. ඒ වගේම රාජ්‍ය පුද්ගල හවුල් ව්‍යාපාර පිළිබඳ නීති ගෙන ඒමට ද අප බලාපොරොත්තු වෙනවා. පොදූ මූල්‍ය කළමනාකරණ පනතක්, කෘෂිකර්ම නවීකරණ පනතක් සහ පොදු ණය කළමනාකරණ පනතක් අලුතින් ගෙන එනවා. මෙම ඉලක්ක කරා යාමට ආර්ථික පරිවර්තන පනතක් ගෙන එනවා. එහිදී දැන් තිබෙන ආයෝජන මණ්ඩලය වෙනුවට ආර්ථික කොමිසමක් ඇති කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙනවා. ඒ වගේම ආයෝජන මණ්ඩලය යටතේ තිබෙන වෙළෙඳ කලාප සහ අලුතින් ඇති කරන වෙළෙඳ කලාප ඒ යටතේ පාලනය වෙනවා.

ඒ වගේම අපි ජාතික නිෂ්පාදන කොමිසම ඇති කරනවා. අපේ නිෂ්පාදන වැඩි කළේ නැත්නම් අපට ලෝකය සමඟ තරග කරන්න බැහැ. ඒ වගේම ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳ ආයතනය ස්ථාපිත කරනවා. මේවා වෙන වෙන කෙටුම්පත් ලෙස ඉදිරිපත් කරනවා නම් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට විටින් විට එය ඉදිරිපත් කිරීමට සිදු වෙනවා. දැන් මෙය එකවර අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමට අප කටයුතු කරනවා.

රජයේ දේපළ භාර කිරීමට වගේම සංචාරක ව්‍යාපාරය පිළිබඳ නව නීතියක් ගෙන එනවා. දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ නීතියක්, නව පරිසර නීතියක්, සිංහරාජය, ශ්‍රීපාද අඩවිය, හෝට්න් තැන්න, වස්ගමුව වනෝද්‍යාන ආරක්ෂා කිරීම වෙනුවෙන් නව නීති ගෙන ඒමට අපේක්ෂා කරනවා. ඒ වගේම වාණිජ දෙපාර්තමේන්තුව අහෝසි කර නව ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථාන ඇති කර විදේශ අමාත්‍යාංශය සමඟ එම කටයුතු ක්‍රියාත්මක කරනවා.

ඒ වගේම අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයට නව නීති කිහිපයක් ගෙන ඒමට බලාපොරොත්තු වෙනවා. වෘත්තීය අධ්‍යාපනය එක් අධිකාරියක් යටතට පත් කිරීමට වගේම, නව තාක්ෂණ විශ්වවිද්‍යාල ඇති කිරීමට ද කටයුතු කරනවා. ඒ වගේම සෞඛ්‍ය අංශයේ ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳව ද අවධානය යොමු කර තිබෙනවා. අපට තිබෙන්නේ 1944 දී හඳුන්වා දුන් අධ්‍යාපන නීති. ඒ වන විට අපි කිසිවෙක් ඉපදිලාවත් නැහැ. ඒ නිසා නව නීති මඟින් මේ ක්‍රමය වෙනස් කළ යුතුයි. නව සමාජයකට, නව ආර්ථිකයකට යා යුතුයි. නැවත මෙවන් අර්බුද මතු නොවන හොඳ රටක් බවට ලංකාව පත් කළ යුතුයි.

අපේ මෙම කටයුතු අනුව තමයි රටේ ඉදිරි ගමන තීරණය වන්නේ. කඩා වැටුණු රට ඔසවා තැබීමට අපට වසරක් වැනි කෙටි කාලයක් තුළ හැකියාව ලැබුණා. මෙම වසරේ අප්‍රේල්, මැයි මාසය වන විට අපේ රටේ බංකොලොත්භාවය නීත්‍යනුකූලව අවසන් වෙනවා. නමුත් ලබාගත් ණය ගෙවිය යුතුයි. එම ගිවිසුම ක්‍රියාත්මක කළ යුතුව තිබෙනවා.

මේ පිළිබඳ නීති අපි පාර්ලිමේන්තුව ගෙන එනවා. එම නීති ගෙන ආ පසු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට ගොස් ඒවා විභාග කර ඉන් පසුව ඒවා සම්මත කර ගෙන ඉදිරියට යනවා. මෙම නීති නැවැත්වීමට ඇතැම් අය උත්සාහ කරනවා. නීතියක් සම්මත කර ගැනීමෙන් පසු එම නීති නැවත අහෝසි කිරීමටවත්, වක්‍රව ක්‍රියා නොකර සිටීමටවත් බැහැ. ඇතැම් නීතිඥයන් උත්සාහ කරන්නේ අර්ථ නිරූපණය කිරීමේ මුවාවෙන් රටේ නීතිය සීමා කර පාර්ලිමේන්තුවේ බලතල සීමා කිරීමටයි. එය සිදු කළ නොහැකියි.

මේ රටේ පාර්ලිමේන්තුවේ බලය තිබෙන්නේ 1972 දී ඇති කළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුවයි. ඊට පෙර තිබුණේ බ්‍රිතාන්‍ය ව්‍යවස්ථාවක්. ව්‍යවස්ථාදායක මණ්ඩලයක් ගෙනැවිත් නව ව්‍යවස්ථාවක් සකස් කිරීමට 1970 දී ඒ ආණ්ඩුව වරමක් ලබා ගත්තා. ජනතා පරමාධිපත්‍ය ජාතික රාජ්‍ය සභාවෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ ක්‍රියාත්මක කිරීමට එම ව්‍යවස්ථාවෙන් කොල්වින් ආර්. ද සිල්වා මැතිතුමා එකඟ වුණා. ඒ අනුව විධායක බලතල තිබුණේ පාර්ලිමේන්තුවටයි. කැබිනට් මණ්ඩලය පාර්ලිමේන්තුවට වග කියනු ලැබුවා. ව්‍යවස්ථාදායක බලය වගේම අධිකරණ බලයත් පාර්ලිමේන්තුවට ලබා දුන්නා. ඒ යටතේ අධිකරණයේ කටයුතු ක්‍රියාත්මක කරගෙන ගියා. එය සකස් කළේ කොල්වින් ආර්. ද සිල්වා මැතිතුමා. එතුමා කිව්වේ අපි කටයුතු කරන්නේ ඉංග්‍රීසි නීතිය අනුව කියලා.

1977 ව්‍යවස්ථාවෙන් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය හඳුන්වා දුන් විට එය වෙනස් වුණා. ඒ අනුව ජනතාවගේ විධායක බලය ජනාධිපතිවරයකුට භාර දුන්නා. අනිත් කරුණු වෙනස් කළේ නැහැ. ඒ වගේම ඉදිරියෙන් තිබුණේ සර්ව ජන ඡන්ද බලය සහ පාර්ලිමේන්තුවයි. මූලික අයිතිවාසිකම් ඊට ඇතුළත් කළා.

ජනාධිපතිවරයා කැබිනට් මණ්ඩලය පත් කළ විට කැබිනට් මණ්ඩලය පාර්ලිමේන්තුවට වග කියනවා. එය වෙනස් වුණේ නැහැ. ඒ අනුව දැන් බලය තිබෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවට මිස වෙන තැනක නොවෙයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පාර්ලිමේන්තුවේ බලයයි. මූලික බලයයි. සර්ව ජන ඡන්ද බලයයි පළමුව තිබෙනවා. අනෙක් සියල්ල දෙවනුවයි තිබෙන්නේ. ඒ වගේම ජනාධිපති ලෙස අද විධායක බලතල මට තිබෙනවා. එය අහෝසි කිරීමට පාර්ලිමේන්තුවට පුළුවන්. නමුත් පාර්ලිමේන්තුවේ බලතල අහෝසි කිරීමට පාර්ලිමේන්තුවටත් නොහැකියි.

නීතිපති සංජය රාජරත්නම්, හිටපු නීතිපති තිලක් මාරපන, ජනාධිපති නීතිඥ එරාජ් ද සිල්වා, නීති විද්‍යාලයේ විදුහල්පති ආචාර්ය අතුල පතිනායක යන මහත්වරු සහ තරුණ කටයුතු සහ තිරසර සංවර්ධනය පිළිබඳ ජනාධිපති අධ්‍යක්ෂ රන්දුල අබේවීර මහතා ඇතුළු පිරිසක් මෙම අවස්ථාවට එක්ව සිටියහ.

ශ්‍රී ලංකා නීති විද්‍යාලයට වසර 150ක්‌ සපිරීම නිමිත්තෙන් විශේෂ සමරු මුද්දරයක් සහ මුල්දින කවරයක් නිකුත් කිරීම ප්‍රවාහන, මහාමාර්ග හා ජනමාධ්‍ය ඇමැති ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් කොළඹ අලුත්කඩේ නීති විද්‍යාල ශ්‍රවණාගාරයේදී සිදු කෙරිණි.

සමන්තභද්‍ර නාහිමියන් නව උත්පාදන හා නිර්මාණාත්මක කාර්යභාරයන් කිරීම පිළිබඳ රටට ආදර්ශයක් සපයපු යතිවරයාණන් වහන්සේ නමක් ලෙස අපි දකිනවා යැයි ජනමාධ්‍ය, ‍ප්‍රවාහන හා මහාමාර්ග අමාත්‍ය ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතා පවසයි.

අමාත්‍යවරයා මේ බව ප්‍රකාශ කළේ පසුගියදා (23) පස්වරුවේ හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් උමංදාව බෞද්ධ විශ්ව ගම්මානය තුළ ඉදි කළ රන් වේලායුද මණ්ඩපය විවෘත කිරීමේ අවස්ථාවට එක්වෙමිනි.

එංගලන්තයේ පදිංචි චින්තක මණ්ඩාවෙල මහතා විසින් මෙම රන් වේලායුද මණ්ඩපය ඉදිකිරීම සඳහා වැය වූ රුපියල් සත් කෝටියක වියදම දරා ඇත.

මෙහිදී අදහස් දැක්වූ ජනමාධ්‍ය, ‍ප්‍රවාහන හා මහාමාර්ග අමාත්‍ය ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතා

මීට වර්ෂයකට පෙර සමන්තභද්‍ර නාහිමියන් වහන්සේ හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මැතිතුමා හා අප ඇතුළු විශාල පිරිසකගේ සහභාගිත්වයෙන් මෙම ඓතිහාසික ස්ථානය ඉදිකිරීමට මුල්ගල් තබනු ලැබුවා. වර්ෂයක් ගතවීමටත් පෙර දින 364ක් තුළ මහා විශ්ව කර්මයක් ලෙස මෙය ඉදිකළ අවසන් කළා. සමන්තභද්‍ර හිමියන්ගේ කැපවීම ද ඒ සඳහා මුල් වුණා.

උන් වහන්සේ කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයෙන් විද්‍යා අංශයෙන් අධ්‍යාපනය ලබල උගත් යතිවර ප්‍රතිභා ප්‍රභා සහිතව හිතනවාට වඩා වැඩිපුර යමක් සිතමින්, පෙනෙනවාට වඩා වැඩිපුර යමක් දකිමින්, ඇසෙනවාට වඩා වැඩිපුර යමක් අසමින් නව උත්පාදන හා නිර්මාණාත්මක කාර්යභාරයන් කිරීම පිළිබඳ රටට ආදර්ශයක් සපයපු යතිවරයාණන් වහන්සේ නමක් ලෙස අප දකිනවා.

ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළා ‘සබ්බේ සත්තා ආරක්ඛිතා’ සියලු සත්වයෝ ආහාර මත රඳන නිසා උන් වහන්සේ මහ පොළොව පදනම් කරගෙන මුඩු බිම් සරු බිම් බවට පත් කරමින් විවිධ පර්යේෂණ කරමින් මේ සත්ත්වයාගේ බඩගින්න නිවන්නට පමණක් නොව ඒ නිෂ්පාදන ජාත්‍යන්තරයට ගෙන යෑම සඳහා විශාල වෙහෙස කර ක්‍රියාමාර්ගයක නිරත වෙනවා. විවිධ අවලාද, අපහාස, උපහාසවලට ඉන්ද්‍රඛීලයක් ලෙස නොසැලී සිටිමින් මේ රටට වැඩ කරන්න ජාතියට අගයක් එකතු කරන්න, රටේ වැඩි ජනතාවකට ස්වකීය නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය ශක්තිමත් කරන්න අත හිතදීම් රාශියක් සිදු කරනවා. ඒ අනුව අපේ රට තුළ ආගමික, ආර්ථික, සංස්කෘතික මෙහෙවරයන් සඳහා නව නිර්මාණාත්මක දායකත්වයක් සැපයීමෙන් උන් වහන්සේ ඔප්පු කර තියෙනවා. ‘නත්ති ජාතන් සිද්ධානං’ උපන්නෙකුට කළ නොහැක්කක් නොමැත. යතිවර ප්‍රතිභා ප්‍රභා සහිත ගෞරවනීය ස්වාමීන් වහන්සේට මේ රටට මෙවන් ආදර්ශයක් ඉටු කිරීමට ශක්තිය ධෛර්යය වාසනාවත් දීර්ඝායුෂත් ලැබේවා යයි ද අමාත්‍යවරයා වැඩි දුරටත් පැවසීය.

මෙම අවස්ථාවට සිරි සමන්තභද්‍ර නාහිමියන් ඇතුළු ගරුතර මහා සංඝරත්නය, වයඹ පළාත් ආණ්ඩුකාර ලක්‍ෂ්මන් යාපා අබේවර්ධන, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් වන යූ. කේ. සුමිත් උඩුකුඹුර, රොෂාන් රණසිංහ, රුහුණු කතරගම මහා දේවාලයේ බස්නායක නිලමේ ඩිෂාන් ගුණසේකර මහත්වරුන්, විදේශ තානාපතිවරුන්, වන්නිල ඇත්තෝ ඇතුළු පිරිසක් එක් විය.

ඇමැති අතින් විශේෂ සමරු මුද්දරයක් සහ මුල්දින කවරයකුත් එළිදකී

ලෝකය වෙනස් කළ හැකි බලවත්ම ආයුධය අධ්‍යාපනය බව මැන්ඩෙලා වරක් කීවෙත් ඒකයි

වසර 100ක් පිරෙන ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම මුස්ලිම් බාලිකාවේ විද්‍යා හා තාක්ෂණික විෂය ධාරා ආරම්භ කළ යුතුයැයි ප්‍රවාහන,මහාමාර්ග හා ජනමාධ්‍ය ඇමැති, ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතා පැවසීය.

ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු මුස්ලිම් බාලිකා විදුහල වන බේරුවල මරදාන අල්ෆාසියාතුල් නශ්‍රියා මුස්ලිම් බාලිකා මහා විද්‍යාලයේ සියවස් සමරු උත්සවය සහ ඒ වෙනුවෙන් නිකුත් කරන ලද විශේෂ සමරු මුද්දරය සහ මුල්දින කවරය එළිදැක්වීම ඇමැති ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් විද්‍යාලයීය ප්‍රධාන ශාලාවේදී පැවැත්විණි. එම උත්සවයේදී ඇමැතිවරයා මේ බව සඳහන් කළේය.

1924 වසරේ ආරම්භ කෙරුණු විද්‍යාලයේ සියවස් සමරුව වෙනුවෙන් රුපියල් 25ක් වටිනා මුද්දරයක් සහ මුල් දින කවරයක්‌ එළිදැක්වීම ද මෙහිදී සිදුවිය.

එහිදී ඇමැතිවරයා මෙසේද පැවසීය.

Òශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ ප්‍රථම මුස්ලිම් ජනාවාසය වූ ප්‍රථම ඉස්ලාමීය දේවස්ථානය පිහිටි ඓතිහාසික බේරුවල පුරවරයේ ලංකාවේ පළමු ඉස්ලාමීය බාලිකා විද්‍යාලයේ සියවස් සමරුව වෙනුවෙන් සමරු මුද්දරයක් නිකුත් කිරීම ඉතාමත් සුවිශේෂී අවස්ථාවක්.

මෙරට ව්‍යවස්ථාදායකයේ, පාර්ලිමේන්තු කතානායක ධූරයේ වූ වගකීම දැරූ අප ගරු කරන මුස්ලිම් ජාතික කතානායකවරුන් දෙදෙනෙකු අපට මුණ ගැසෙනවා. ඉමිතියාස් බාකීර් මාකර් මහතාගේ පියා බාකිර් මාකර් මහතා සහ එම්. එච්. මොහොමඩ් මහතා ඒ කථානායකවරුන් ඉතාමත් උසස් පාර්ලිමේන්තු සම්ප්‍රදායක් ඇති කිරීමට කටයුතු කළා. වෛරයෙන් තොරව සිංහල, දෙමළ, මුස්ලිම්, බර්ගර් සියලු ජන කොටස් සමානාත්මතාව මත පදනම්ව එකම රටක දරුවන් ලෙස සිතීමේ පාලම තැනීමට ඉමිතියාස් බාකිර් මාකර් මහතා ද විශාල මෙහෙවරක් ඉටුකළා.

ලෝකය වෙනස් කළ හැකි බලවත්ම ආයුධය අධ්‍යාපනය බව නෙල්සන් මැන්ඩෙලා වරක් පවසා තිබෙනවා. වසර සියයක් සපිරෙන මේ පාසල ඒ ඉතිහාසය පුරාවටම මුහුණ දුන් අධ්‍යාපනයේ ප්‍රධානතම අර්බුදයක් වූයේ ගුරුවරුන් ඇතුළු පහසුකම්වල හිඟයයි. බොහෝ ගම්බද ප්‍රදේශවල සිසුන් ගුරුවරුන්ගේ හිඟය ඇතුළු තත්ත්වයන් මත උසස් පෙළ සඳහා වැඩි වශයෙන් යොමු වුණේ කලා අංශයෙන්. ඒ අනුව විශ්ව විද්‍යාලවලින් බිහි වූ කලා උපාධිධාරීන්ට සරිලන රැකියා වෙළෙඳපොළක් පැවතුණේ නැහැ.පවතින රැකියාවලට ගැළපෙන උගතුන් බිහි වුණේ නැහැ. තමන් ලද අධ්‍යාපනයෙන් ජීවන උපායක් සලසා ගැනීමට නොහැකි වූ බොහෝ තරුණ පිරිස් තම මව්පියන්ට, සමාජ ක්‍රමයට, රටට වෛර කරන පිරිසක් බවට පත්වුණා. ඒ වෛරය පුපුරා යෑම තුළින් බොහෝ ප්‍රචණ්ඩකාරී ක්‍රියාමාර්ගවලට ඔවුන් පෙළඹුණා. නූගත් සමාජයක වෛරය පැතිරවීම ඉතාමත් පහසුයි. නිදහසින් පසු දශක තුනකට අධික කාලයක් එවැනි යුදමය වාතාවරණයක අත්දැකීම් වර්තමාන සමාජයේ සියලු දෙනාට පවතිනවා. ඒ තත්ත්වය බිහිවීමට ප්‍රධාන වග උත්තරකරුවකු වන්නේ පැවති අධ්‍යාපන ක්‍රමය බව හිටපු අධ්‍යාපන ඇමැතිවරයකු ලෙස මා විශ්වාස කරනවා.

මෙහි තත්ත්වය පිළිබඳව අවබෝධයක් ඇතිව මා අධ්‍යාපන ඇමැතිවරයා වශයෙන් අභියෝග රාශියක් මධ්‍යයේ උසස් පෙළට තාක්ෂණවේදය විෂය මාලාව ශ්‍රී ලංකාවේ ආරම්භ කිරීමට පියවර ගත්තා. ඒ වෙනුවෙන් පහසුකම් සහිත තාක්ෂණ විද්‍යාගාර දහසක් දිවයින පුරා සෑම ප්‍රදේශයකම ආරම්භ කළා. දිවයින පුරා විශ්ව විද්‍යාලවල තාක්ෂණ පීඨ දහතුනක් මේ වන විට ඇති වී තිබෙනවා. සිසුන් අතර වඩාත්ම ජනප්‍රිය උසස් පෙළ විෂය ධාරාව වන්නේ තාක්ෂණවේදයයි. ඒ අනුව දැනට කලා සහ වාණිජ විෂය ධාරාවන් පමණක් උසස් පෙළ අංශයෙන් පැවැත්වෙන මේ විද්‍යාලයට ඉදිරි වසරේ තාක්ෂණ වේදය විෂය ධාරාව ආරම්භ කිරීමට අවශ්‍ය දායකත්වය අප ලබාදෙනවා. ඒ සඳහා අවශ්‍ය වන මුදල් සහ ගුරුවරුන් සොයා ගැනීම සඳහා මව්පියන්ගේද දායකත්වය ලැබෙනු ඇති බව මා විශ්වාස කරනවා.Ó විද්‍යාලයේ සියවස් සමරු උලෙළේ ප්‍රධාන ආරාධිත අමුත්තා ලෙස එක් වූ ඇමැති ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතා සහ අනෙකුත් ආරාධිත අමුත්තන් වෙත විශේෂ සමරු තිළිණ පිරිනැමීමද මෙහිදී සිදුවිය.

පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ඉමිතියාස් බාකීර්, බස්නාහිර පළාත් මාර්ගස්ථ මගී ප්‍රවාහන අධිකාරියේ සභාපති ප්‍රසන්න සංජීව,කළුතර කලාප අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂ අජිත් වික්‍රමාරච්චි, බේරුවල ප්‍රාදේශීය ලේකම් රංජන් පී. පෙරේරා, විදුහල්පතිනි එම්.එම්. මස්නාවියා මහත්ම මහත්මීන්ද, ආචාර්ය මණ්ඩලය, සිසුවියන් සහ මව්පියන්, ආදි ශිෂ්‍යාවන් ඇතුළු විශාල පිරිසක් මේ අවස්ථාවට එක්ව සිටියහ.

එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහනේ මූල්‍ය අනුග්‍රහය ජනමාධ්‍යවේදීන්ගේ වෘත්තීමය ගුණාත්මකභාවය ඉහළ නැංවීමට වැදගත් වූ බව ප්‍රවාහන හා මහාමාර්ග සහ ජනමාධ්‍ය ඇමැති, ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතා ප්‍රකාශ කරයි.

මාධ්‍යවේදීන්ගේ ධාරිතා සංවර්ධන වැඩසටහන යටතේ ‘EMPOWER’ මැයෙන් ප්‍රවෘත්ති අංශ මාධ්‍යවේදීන් උදෙසා සංවිධානය කළ විශේෂ වැඩමුළුවක් ඇමැති, ආචාර්ය බන්දුල ගුණවර්ධන මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් කොළඹදී පැවැත්විණි.

එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන (UNDP) වැඩසටහනේ මෙහෙයවීම මත ක්‍රියාත්මක වූ මේ වැඩමුළුව 2023 අගෝස්තු මස 02 සහ 03 දිනවල පැවති දෙදින වැඩමුළුවකින් ඇරඹි අතර, අනතුරුව ප්‍රාදේශීය මාධ්‍යවේදීන් පුහුණු කිරීමේ වැඩසටහන් මාලාවකින් ද සමන්විත විය. එහි අවසන් සමාලෝචන වැඩසටහන මෙලෙස පැවැත්විණි. තොරතුරු සහ දුෂ්ට අරමුණින් පතුරුවන සැබෑ තොරතුරු සහ වෛරී ප්‍රකාශන, පුද්ගලික තොරතුරු වාර්තාකරණය පිළිබඳ නීතිමය ප්‍රතිපාදන, සාවද්‍ය තොරතුරු සහ දුෂ්ට අරමුණින් පතුරුවන සැබෑ තොරතුරු සහ වෛරය ප්‍රකාශන, අපරාධ වාර්තාකරණය ඇතුළු අංග කිහිපයක් යටතේ මේ වැඩසටහන ක්‍රියාත්මක විය.

එහිදී වැඩසටහනේ පළමු දේශනය සිදු කළ ඇමැතිවරයා මෙලෙස අදහස් පළ කළේය.

“රට තුළ පවතින විභාග කේන්ද්‍රීය අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ ගන්නා විෂයානුබද්ධ දැනුමට පරිබාහිරව රටේ බිහිවන බොහෝ වෘත්තිකයන්ට රට මුහුණදී ඇති ආර්ථික අර්බුදය ඇතුළු අර්බුද පිළිබඳව ප්‍රාමාණික දැනුමක් නොමැති තත්ත්වයක් පවතිනවා. එම නිසා එවැනි සමාජයක් තුළ මාධ්‍යවේදීන් වෙත විශාල වගකීමක් පැවරෙනවා. පවතින තත්ත්වය පිළිබඳ විෂයානුබද්ධ අවබෝධයක් සහිත විද්වතුන්ගෙන් සත්‍ය තොරතුරු ගනිමින් සාධාරණ ලෙස විවේචනාත්මකව, විචාරාත්මකව සහ විචක්ෂණශීලී ලෙස සමාජයට ඉදිරිපත් කිරීම සහ සමාජය දැනුම්වත් කිරීමේ වගකීම ඔවුන්ට පැවරෙනවා. වෛරය මුසු නොවූ, ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් තොර, මිනිස්කම අගයන සමාජයක් උදෙසා එය අතිශයින් වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරන බව මා විශ්වාස කරනවා.

ඒ වෙනුවෙන් ඉතා දීර්ඝ කාලීන කැප කිරීමක් සිදු කරමින් දිවයිනේ සියලුම ජාතීන්වලට අයත් සියලුම ප්‍රදේශවලට අයත් මාධ්‍යවේදීන් දායක කර ගනිමින් මේ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම පිළිබඳව ඊට දායක වූ සියලු දෙනාට මගේ ගෞරවය පිරිනමනවා. ඒ වෙනුවෙන් විශාල මූල්‍ය අනුග්‍රහයක් දැක්වූ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩපිළිවෙළට ශ්‍රී ලංකා රජය සහ විෂය භාර ඇමැතිවරයා ලෙස මාගේ ස්තූතිය පිරිනමනවා.

ජීවත්වීම සඳහා ජීවිතය සමඟ අරගලයක නිරත වන මිනිසුන් හෙට දිනයේදී ද ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා ඉටු කරමින් ජීවත් කරවීම අප හමුවේ ඇති විශාලම අභියෝගයයි. මන්දයත් මීට වසරකට පමණ පෙර කාලයේ ආර්ථික වශයෙන් ඉතාමත් අභියෝගකාරී අත්දැකීම්වලට මුහුණ දීමට රටක් වශයෙන් අපට සිදු වුණා. රටට අවශ්‍ය ඉන්ධන, ගෑස් ආදී අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය ආනයනය කිරීමට කිසිදු විදේශ සංචිතයක් අප සතුව පැවතුණේ නෑ. අවසන් අදියරේ පැවති ඉදිකිරීම් ව්‍යාපෘති පවා අතරමඟ නතර වුණා. ජනතාවට ඉන්ධන, ගෑස් ගැනීමට දිගු පෝලිම්වල රැඳී සිටීමට සිදු වුණා. එහිදී ඇතැමුන්ගේ ජීවිත පවා අහිමි වුණා. කලකෝලාහල ඇති වුණා. දීර්ඝ කාලයක් විදුලිය කප්පාදු කළා. මේ තත්ත්වයන් පිළිබඳ මාධ්‍ය විවිධ ආකාරයෙන් වාර්තා කළා. ජනතාව මුහුණ දුන් අපහසුතා හමුවේ සමාජය තුළ බොහෝ වෛරී සිතුවිලි ඇතිවීමට මේ තත්ත්වය හේතු වුණා. රට ආර්ථික වශයෙන් මුහුණ දුන් මේ අර්බුදයට ඇත්තේ ආර්ථික විසඳුමක් පමණයි. ඊට දේශපාලන විසඳුමක් නෑ. මේ තත්ත්වය පිළිබඳ නිවැරදි අවබෝධයක් දීමට සාධාරණ, සත්‍ය, විවේචනාත්මක කාර්යභාරයක් මාධ්‍ය තුළ සිදු වූ බව මා විශ්වාස කරන්නේ නෑ. තවදුරටත් ජනතාවට මේ ආකාරයෙන් හෝ කටයුතු කිරීමට හැකියාව ලැබී තිබෙන්නේ මේ වන විටත් ගත් විදේශ ණය නොගෙවා සිටීම මතයි. ණය නොගෙවා ඉතිරි කර ගත් මුදල් ප්‍රමාණය මත පසුගිය වසර දෙකක පමණ කාලයේ රටේ අවශ්‍යතා ඉටු කරගෙන තිබෙනවා.

එම තත්ත්වය ළඟා කරගෙන තිබෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු රජය, රාජ්‍ය නායකයන්, ජාත්‍යන්තර ආයතන සමඟ දීර්ඝ වශයෙන් සාකච්ඡා කිරීමෙන් අනතුරුව එළඹුණු එකඟතාවලට අනුවයි. එම එකඟතාවලට අනුව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ගවලට එළඹීමකින් තොරව ණය ආපසු ගෙවීමට සහන කාලයක් ගැනීමට හැකියාව ලැබී තිබෙනවා. එලෙස ගෙවීමට නියමිතව පවතින විදේශ ණය ප්‍රමාණය අමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 36ක්‌. පසුගිය කාලයේ ක්‍රියාත්මක කළ හම්බන්තොට වරාය ව්‍යාපෘතිය සහ වරාය නගර ව්‍යාපෘතිය යන දෙකෙන්ම රටට ලැබුණු ආයෝජනය ඩොලර් බිලියන 2.8ක්‌ පමණයි.

ඒ අනුව ඉදිරි වසර පහක කාලයේ ගෙවීමට පවතින ණය ප්‍රමාණයෙන් 37%ක්‌, වසර 6ත් -20ත් අතර 51%ක්‌ සහ අනතුරුවත් තවත් 12% ගෙවීමේ වැඩපිළිවෙළක් සඳහා එකඟතාව පළවී තිබෙනවා. එතෙක් ජාත්‍යන්තර අධිකරණවල ශ්‍රී ලංකාවට එරෙහිව නඩු පැවරීම වළක්වා ගැනීමට හැකිවී තිබෙනවා. එහිදී ශ්‍රී ලංකාව වෙනුවෙන් පෙනී සිටින ජාත්‍යන්තර ආයතන මඟින් ගෙන ඇති එකඟතාවලට අනුව 2027 වන විට ඇතිවිය හැකි විදේශ සම්පත් පරතරය ඇ. ඩො. බිලියන 3911ක්‌. එය පියවීමට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විස්තීර්ණ ණය පහසුකම යටතේ ඇ.ඩො. මි. 329ක්‌, 2027 අය-වැය සැකසීම සඳහා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් ඩොලර් මිලියන 600ක්‌, ලෝක බැංකුව විසින් ඩොලර් මිලියන 300ක්‌, ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව ඩොලර් මිලියන 300ක්‌ සහ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමෙන් ලැබෙන වාසිය ඩොලර් මිලියන 1428 ලැබෙනු ඇති. ඒ අනුව 2027දී ඇති වන මිලියන 1500 හිඟය සඳහා ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳපොළේ ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කරයකින් 1500ක් ගත හැකියි. ඒ වන විට ජාත්‍යන්තර සංචිතය ඇ.ඩො.බිලියන 14කට වඩා වැඩි විය යුතුයි. මේ වන විට පවතින සංචිතය 4.4ක්‌ පමණයි. මේ තත්ත්වය පිළිබඳ සංඛ්‍යා දත්ත සහිතව පසුගියදා මා විසින් කෘතියක් ද එළි දක්වනු ලැබුවා.

කිසිවකුටත් සරල ලෙස අර්ථ දක්වමින් මේ තත්ත්වයට විසඳුමක් ඉදිරිපත් කිරීමට හැකියාවක් නෑ. මේ පිළිබඳ වඩාත් විද්වත් සංවාදයක් ගොඩනැඟිය යුතුයි. කවුරුන් ආණ්ඩු බලය හෙබවුවත් කවර ක්ෂේත්‍රයක් ඉදිරියට ගෙන යෑමට වුවත් නොදැනුම්වත් කම තුළ අත්හදා බැලීම් කිරීමෙන් හැකියාවක් නෑ. මේ පිළිබඳ ආර්ථික විද්‍යාත්මක සත්‍යය එයයි. නමුත් මේ සත්‍ය ඒ ආකාරයෙන් හෙළිදරව් කිරීම විශාල ගැටලුවලට මුහුණ දීමට සිදු වන තත්ත්වයක් බවට පත්වී තිබෙනවා. එවැනි අමිහිරි අත්දැකීම්වලට මුහුණ දීමට මීට පෙර ද අපට සිදුවී තිබෙනවා. මහපොළොව තුළ ඇති ප්‍රායෝගික යථාර්ථය සමාජය වෙත වෙනස් ලෙස සමාජගත කිරීමෙන් විශාල වෛරයක් නූගත් සහ වෙනත් අරමුණු සහිත මිනිසුන් තුළ ඇතිවීම වැළැක්වීමට නොහැකියි. එලෙස වෛරයෙන් මුසපත් නොවන, මිනිසුන් සුවපත් කරන මාධ්‍ය සංස්කෘතියක් ඇති කිරීමට මෙවැනි වැඩසටහන් සුවිශාල මෙහෙවරක් ඉටු කරන බව මා විශ්වාස කරනවා.”

ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශ ලේකම් අනුෂ පැල්පිට, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන (UNDP) වැඩසටහනේ නියෝජ්‍ය නේවාසික නියෝජිත මාලින් හවිග්, චතුරංග හපුආරච්චි, මාධ්‍ය විශ්ලේෂක, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහන (UNDP), නීතිඥ ජගත් ලියනආරච්චි, මහින්ද පතිරණ, නාලක ගුණවර්ධන මහත්ම මහත්මීන් ඇතුළු විද්වතුන් පිරිසක් වැඩසටහනේ සම්පත් දායකයන් සහ ආරාධිතයන් ලෙස එක්ව සිටි අතර, රාජ්‍ය සහ පුද්ගලික මුද්‍රිත සහ විද්‍යුත් මාධ්‍ය ආයතන රැසක ප්‍රවෘත්ති අංශ මාධ්‍යවේදීන් සහ ආයතන ප්‍රධානීන් රැසක් මේ අවස්ථාවට එක්ව සිටියහ.

ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශය පළාත් මට්ටමින් සිදු කරන ප්‍රාදේශීය මාධ්‍යවේදීන් පුහුණු කිරීමේ දෙදින වැඩමුළුවේ ත්‍රිකුණාමලයේ පැවැති නැඟෙනහිර පළාත් වැඩමුළුව ඉකුත්දා (09) අවසන් විය.

එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහනේ මූල්‍ය දායකත්වය මත පැවති මෙම වැඩමුළුවේ සමාරම්භක අවස්ථාවට ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් අනුෂ පැල්පිට මහතා එක් විය. පෞද්ගලිකත්වය, අපරාධ වාර්තාකරණය, වෛරී ප්‍රකාශ පිටු දැකීම ආදී තේමාවන් යටතේ ශ්‍රී ලංකා පුවත්පත් මණ්ඩලයේ සභාපති මහින්ද පතිරණ, තොරතුරු කොමිසමේ කොමසාරිස් නීතිඥ ජගත් ලියනාරච්චි, ස්වාධීන රූපවාහිනියේ සභාපති නීතිඥ සුදර්ශන ගුණවර්ධන, සන්ඩේ මොර්නින් ප්‍රධාන කර්තෘ මන්දනා ඉස්මයිල් යන මහත්ම මහත්මිහු මෙහිදී සම්පත් දායකත්වය ලබා දුන්හ.

ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ අධ්‍යක්ෂ (මාධ්‍ය) පී. කේ. ජයන්ත, අධ්‍යක්ෂ (සංවර්ධන) ඩබ්. පී. සෙව්වන්දි, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහනේ මාධ්‍ය විශ්ලේෂක චතුරංග හපුආරච්චි යන මහත්ම මහත්මිහු ද මෙම අවස්ථාවට එක් වූහ.

ගෝලීය බලවතුන් තම ඉරණම තීරණය කරන තෙක් බලා නොසිට තමන්ගේ ගමන් මඟ සකසා ගැනීමට ඉන්දීය සාගරය ආශ්‍රිත රටවලට හැකියාව පවතින බව ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා සඳහන් කළේය. ජනපතිවරයා මේ බව ප්‍රකාශ කළේ ඔස්ට්‍රේලියාවේ පර්ත් නුවර පසුගිය සිකුරාදා (9) පැවති 7 වැනි ඉන්දීය සාගර සමුළුවේ ප්‍රධාන දේශනය සිදු කරමිනි.

ඉන්දීය සාගරය ආශ්‍රිත රටවල සහ එම සාගරය බහුලව භාවිත කරන සෙසු රටවලට බලපාන පොදු අභිලාෂ හා ගැටලු පිළිබඳ සාකච්ඡා කෙරෙන ඉන්දීය සාගර සමුළුවේ 7 වැනි සමුළුව පසුගිය 9 සහ 10 දෙදිනදී පැවැත්විණි. ඉන්දියාවේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශය සහ ඉන්දීය පදනම ඔස්ට්‍රේලියා රජය සමඟ එක්ව සංවිධානය කර තිබූ මෙවර සමුළුවේ තේමාව වූයේ ‘ස්ථාවර සහ තිරසර ඉන්දීය සාගරයක් කරා’ යන්නයි. ඔස්ට්‍රේලියානු විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය පෙනී වොං, ඉන්දීය විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය සුබ්‍රමනියම් ජායිශංකර්, සිංගප්පූරු විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය ආචාර්ය විවියන් බාලක්‍රිෂ්ණන් මහත්ම මහත්මීහු සහ ඉන්දීය සාගර ආශ්‍රිත රටවල විදේශ අමාත්‍යවරුන් සහ නියෝජිතයන් මෙන්ම ඉන්දීය පදනමේ සභාපති රාම් මාධව් මහතා ඇතුළු නියෝජිතයෝ සමුළුවට එක්ව සිටියහ.

ජනාධිපතිවරයා සමුළුව අමතමින් මෙසේද ප්‍රකාශ කළේය:

“හත්වැනි ඉන්දීය සාගර සමුළුවට සහභාගි වීම සඳහා පර්ත් නුවරට පැමිණීමට ලැබීම පිළිබඳ මා සතුටු වෙනවා. ඒ වගේම අප සියලු දෙනා වෙත පිරිනමන ආගන්තුක සත්කාර වෙනුවෙන් ඔස්ට්‍රේලියානු රජයට මා ස්තුතිවන්ත වනවා. එමෙන්ම මෙම සමුළුව සංවිධානය කිරීම පිළිබඳ ඉන්දීය පදනමට ස්තුතිවන්ත වනවා.

“ඉන්දීය සාගරය සහ දකුණු පැසිෆික් සාගරය යන දෙකටම මායිම්ව ඔස්ට්‍රේලියානු මහාද්වීපය පිහිටා තිබීම ඉතා සුවිශේෂ වනවා. ඒ වගේම පර්ත් නගරය ඉතිහාසයේ ශ්‍රී ලංකා ඔස්ට්‍රේලියානු සබඳතා වෙනුවෙන් තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කර තිබෙනවා. දෙවැනි ලෝක සංග්‍රාමයේදී රාජකීය කැනේඩියානු ගුවන් හමුදාව සහ කැටලිනා පියාසර බෝට්ටු, ඔස්ට්‍රේලියාවේ පර්ත් නගරය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ කොග්ගල ගුවන් කඳවුර සම්බන්ධ කරමින් ඉන්දීය සාගරය හරහා ගමන් කළා.

“ඉන්දීය උප මහාද්වීපය සහ ඔස්ට්‍රේලියාව අතර ඇති එකම ගුවන් සම්බන්ධතාව ‘හිරු උදාවන් ද්විත්වයක් දකින පියාසැරි’ (flights of the double sunrise) ලෙස හඳුන්වනු ලැබූ අතර, එය දෙවැනි ලෝක සංග්‍රාමයේදී මිත්‍ර පාක්ෂිකයන් සඳහා තීරණාත්මක ගුවන් ගමන් වෙනුවෙන් සංඥා සබඳතා රහිතව පැය 32ක් දක්වා නොනවතින ගුවන් සංචාර ක්‍රියාත්මක කළා. 1942 වර්ෂයේ අප්‍රේල් මාසයේදී ඉන්දීය සාගරයට, විශේෂයෙන් ලංකාවට එල්ල වූ ජපන් ප්‍රහාර යුද්ධයේ භයානකම අවස්ථාව ලෙස, වින්ස්ටන්ට් චර්චිල් සඳහන් කළ අතර, ඒ මඟින් බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යයට ඉන්දීය සාගරයේ වැදගත්කම පෙන්වා දුන්නා. බ්‍රිතාන්‍ය නාවික ප්‍රහාරක යාත්‍රාවලට ජපාන ජාතිකයන් ප්‍රහාර එල්ල කර ගිල්ලා දැමුවා මිස, වෙනත් සරල කාරණයක් හේතුවෙන් ඉන්දීය සාගරය තුළ නාවික ප්‍රහාරක යාත්‍රාවලට ප්‍රහාර එල්ල නොවූ බව ආචාර්ය බාලක්‍රිෂ්ණන් මහතා සමඟ කතා කරමින් සිටි අවස්ථාවේ ඔහු ප්‍රකාශ කළා.

“ඒ වගේම ඔබ සිදු කරන සාකච්ඡා සඳහා වැදගත් වනු ඇතැයි මා සිතන වැදගත් ප්‍රවණතා කිහිපයක් සඳහන් කිරීමට මම කැමතියි. පළමුව: ඓතිහාසික පසුබිම පිළිබඳ සඳහන් කළ හොත් ඉන්දීය සාගරය බහුධ්‍රැවීය වන අතර, එය තනි බලයක ආධිපත්‍යයට එරෙහි වී තිබෙනවා. මේ බහුධ්‍රැවීයතාව ඉන්දීය සාගර කලාපයේ සහ එහි ජනතාවගේ සාරය පිළිබිඹු කරනවා.

“ආසියාව යටත්විජිතවාදයෙන් මිදෙන අවස්ථාවේ ආසියාවේ අලුතින් ස්වාධීන රටවල් වූ එනම්, ලංකාව, ඉන්දියාව, ඉන්දුනීසියාව, බුරුමය සහ පාකිස්තානය එක්ව 1955දී යටත්විජිතවාදයට සියලු ආකාරවලින් විරුද්ධ වීමේ අරමුණින් බැන්ඩුං සමුළුව කැඳවූවා. මහා බලවතුන්ගේ එදිරිවාදිකම්වලට විරුද්ධ වීමේ මෙම සමුළුවේ ප්‍රකාශය අනතුරුව නොබැඳි ජාතීන්ගේ ව්‍යාපාරය නිර්මාණය කළා. එතැන් සිට ඉන්දීය සාගර කලාපය බැන්ඩුං ප්‍රකාශය මත පිහිටා කටයුතු කරනු ලැබුවා. එය කිසි දිනෙක දෙවැනි ලෝක යුද්ධයෙන් පසු ආසියා පැසිෆික් කලාපයේ එක්සත් ජනපදය විසින් අනුගමනය කරන ලද සන්ධාන ජාලයේ (US Hub and Spoke System) කොටසක් වී නැහැ.

“පසුගිය දශක දෙක තුළ ඉන්දීය සාගර කලාපයේ රටවල විවිධ රාමු බිහි වීම සහ විවිධ ප්‍රතිපත්තිමය ස්ථාවරයන්, නැඹුරුතා සහ රාමු සකස් කරමින් සිදු වන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ක්‍රියාකාරකම් රැල්ලක් දැකගැනීමට හැකි වුණා. එමඟින් කිසිදු තනි, පරමාදර්ශී භූ දේශපාලන ව්‍යූහයක් මතු වී නැති බව පැහැදිලිව පෙනෙන අතර, ඒ වෙනුවට අපට ඉතිරිව ඇත්තේ විවිධ අර්ථ නිරූපණයන් සහිත මතභේදාත්මක දර්ශනයකි. මෙසේ මතු වී ඇති ප්‍රධාන රාමුවලට අමතරව ඉන්දය සාගර කලාපීය වටද්දර රටවල සංගමය (IORA), ඉන්දු පැසිෆික් (Indo-Pacific), එක් තීරයක් එක් මාවතක් වැඩසටහන (BRI), පංච බල ආරක්ෂක ගිවිසුම, ක්වාඩ් (QUAD) සහ බ්‍රික්ස් (BRICS) යන සංවිධානද ඊට ඇතුළත්. ආසියාන් කලාපීය සංසදය (ASEAN Regional Forum), ආසියානු සහයෝගිතා සංවාදය (ACD), බිම්ස්ටෙක් (BIMSTEC), සාර්ක් (SAARC), ගල්ෆ් සහයෝගිතා සභාව (GCC), අරාබි ලීගය, ඉස්ලාමීය සහයෝගිතා සංවිධානය (OIC), දකුණු අප්‍රිකානු සංවර්ධන ප්‍රජාව (SADC), නැඟෙනහිර අප්‍රිකානු ප්‍රජාව (EAC) සහ ෂැංහායි සහයෝගිතා සංවිධානය (SCO) ඇතුළු කලාපීය සංවිධානද පිහිටුවා තිබෙනවා. ඊට අමතරව අපට ආසියාවේ මුහුදු කොල්ලකෑම් හා සන්නද්ධ මංකොල්ලකෑම්වලට එරෙහිව සටන් කිරීමේ කලාපීය සහයෝගිතා ගිවිසුම (ReCAAP), ඉන්දීය සාගර නාවික සම්මන්ත්‍රණය (IONS), ජිබුටි චර්යාධර්ම සංග්‍රහය (Djibouti Code of Conduct), ඉන්දීය සාගරයේ ටූනා කොමිෂන් සභාව (IOTC), ඉන්දීය සාගර කොමිෂන් සභාව (IOC), MASE, කලාපීය තොරතුරු සම්මිශ්‍රණ මධ්‍යස්ථාන හතරක් (සිංගප්පූරුව, ඉන්දියාව, සීෂෙල්ස් හා මැඩගස්කරය) සහ සෝමාලියාවේ වෙරළට ඔබ්බෙන් මුහුදු කොල්ලකෑම් පිළිබඳ සම්බන්ධතා කණ්ඩායම (CGPCS) ඇතුළු විශේෂිත සහයෝගිතා ක්ෂේත්‍ර සම්බන්ධ මෙහෙයුම් විධිවිධාන තිබෙනවා.

“මේ රාමු සහ කණ්ඩායම් සමඟ, බල තුලනය සහ සන්ධාන නැවත අර්ථකථනය කරන ඉන්දීය සාගරයේ මිලිටරිකරණයෙහි වැඩි වීමක්ද අපට දක්නට ලැබෙනවා. සමුද්‍රීය අවකාශය තුළ ඉන්දියාව, අමෙරිකා එක්සත් ජනපදය, ඔස්ට්‍රේලියාව, එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය, සවුදි අරාබිය සහ චීනය සමඟ නාවික ක්‍රියාකාරකම්වල ගොඩනැඟීමක් අපට දක්නට ලැබෙනවා. එබැවින් මහා බලවතුන් අතර සමබරතාව පවත්වාගැනීම වඩවඩාත් සංකීර්ණ කාර්යයක් බවට පත් වෙමින් තිබෙනවා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, මුහුදුබඩ රාජ්‍ය සඳහා උපායශීලි වීමට පවතින ඉඩකඩ වේගයෙන් අඩු වෙමින් පවතින අතර, ඉන්දීය සාගර කලාපයේ මේ එදිරිවාදිකම් තීව්‍ර වෙමින් දේශපාලන, ආර්ථික සහ ආරක්ෂක ගැටලු සම්බන්ධයෙන් තීරණ ගැනීම දක්වා එය විහිද යනවා.

“එක් දෙයක් වෙනුවට තවත් දෙයක් තෝරාගැනීමේ ප්‍රශ්නය නිරන්තරයෙන් අප වෙත පවතිනවා. දෙවනුව, භූදේශපාලනික වර්ධනයන් නිසා බටහිර ඉන්දීය සාගරයේ උපායමාර්ගික වැදගත්කම වසර හතරකට පෙර නොසිතූ ලෙස වැඩි වී තිබෙනවා. මේ නිසා භූදේශපාලන අවධානය ඉන්දීය සාගරය දෙසට යොමු වෙනවා.

යුක්රේන යුද්ධය සහ රුසියාවට එරෙහිව බටහිර විසින් පැනවූ සම්බාධක නිසා චීනයේ සහ බටහිර ඉන්දීය සාගරයේ සම්පත්වලින් පොහොසත් ආර්ථිකයන් තුළ නව වෙළෙඳපොළවල් සොයාගැනීමට හේතු වී තිබෙනවා. උදාහරණයක් වශයෙන් රුසියානු බොරතෙල් පිරිපහදු කරනු ලබන්නේ ගල්ෆ් කලාපයේ පිරිපහදුවලයි. ලන්ඩන්හි පැවති ඒකාධිකාරීන්ගේ මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානය ඩුබායි වෙත විතැන්ව තිබෙනවා. රුසියාව ඉරානය සමඟ සමීප මිත්‍රත්වයක් ගොඩනඟාගෙන තිබෙන අතර, එය ඩ්‍රෝන යානා සපයන වැදගත් මූලාශ්‍රයක් වෙනවා. රුසියාව මියන්මාරය සහ දකුණු අප්‍රිකාව ඇතුළු ඉන්දීය සාගරයේ රටවල් සමඟ නාවික අභ්‍යාස සිදු කරනවා. ඉරානය සහ සවුදි අරාබිය අතර විරසකය සුව කිරීමට චීනය ක්‍රියාකාරි භූමිකාවක් ඉටු කර තිබෙනවා. ඉරානය සහ එහි මිත්‍ර රටවල් බටහිර ආසියාවේ වැදගත් සක්‍රිය රටවල් බවට පත්ව තිබෙනවා. ෂැංහායි සහයෝගිතා සංවිධානය එහි සාමාජිකයන් ලෙස ඉන්දියාව, පාකිස්තානය සහ ඉරානය සිටින නිසා එහි පිටත සීමා ලෙස බටහිර ඉන්දීය සාගරය පවතිනවා. ගාසා යුද්ධයට සහාය දීමේදී එක්සත් ජනපදයේ අවවාදාත්මක විනිශ්චය එහි බලපෑම අඩු කරනවා.

“ඉන්දීය සාගරයේ ඉස්ලාමීය ආරුක්කුව බිහි කළ රටවල් අතර ඇති සතුරුකම, අමෙරිකා එක්සත් ජනපදය සහ මිත්‍රශීලි රජයන් අතර සමීප සබඳතාවක් ඇති වීම කෙටි කලකට වළක්වනු ඇත. රුසියානු, චීන සහ ඉරාන උපාය මාර්ග සාර්ථකව එක්සත් ජනපද ආධිපත්‍යයට පහර දෙමින් සිටින අතර, එමඟින් එක්සත් ජනපදය තවදුරටත් දුර්වල කරයි. එබැවින් ඉන්දීය සාගරයේ ස්ථාවරත්වය සඳහා වසර 5ක් ඇතුළත ස්වාධීන පලස්තීන රාජ්‍යය පිහිටුවීම සහ ඊශ්‍රායල් රාජ්‍යයේ ආරක්ෂාව සහතික කිරීම යන ක්‍රියාමාර්ග ඔස්සේ ගාසා යුද්ධය ඉක්මනින් අවසන් කිරීම අවශ්‍ය වෙනවා.

“තෙවනුව: යේමනය පදනම් කරගත් හවුති කැරලිකරුවන් විසින් වාණිජ යාත්‍රාවලට මෑතකදී එල්ල කරන ලද ප්‍රහාර නාවික ගමනාගමනයේ නිදහසට අභියෝගයක් වනවා. අප සූවස් ඇළ, රතු මුහුද, බබ්-එල්-මැන්ඩෙබ් සහ ඒඩන් බොක්ක සඳහා ප්‍රවේශ වීම සහ ඒ හරහා ගමනාගමනය සහතික කළ යුතුයි. ඊට අමතරව, අපට නැවත වරක් සෝමාලියානු මුහුදු කොල්ලකරුවන්ගේ තර්ජනයට මුහුණ දීමට සිදු වී තිබෙනවා. මුහුද යට කේබල්වල ආරක්ෂාව සහ වැදගත් යටිතල පහසුකම්ද තර්ජනයන්ට ලක් වී තිබෙනවා. ඉන්දීය සාගරය තුළ සිදු වන මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම් සහ මිනිස් ජාවාරම් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. නීති විරෝධි, වාර්තා නොකළ සහ නියාමනය නොකළ (IUU) මසුන් ඇල්ලීම තවමත් සිදු වනවා. මේ තර්ජන නාවික ගමනාගමනයේ නිදහසට අභියෝග එල්ල කරනවා. ඉන්දීය සාගරයේ නාවික ගමනාගමනයේ නිදහස පිළිබඳ අප නැවත අවධානය යොමු කළ යුතු අතර, ඉන්දීය සාගරයට අයත් රටවල නිදහස පිළිබඳ සාකච්ඡා නැවත ආරම්භ කිරීමට ශ්‍රී ලංකාව ඉදිරිපත් වෙනවා.

“සිව්වැනි කාරණය: සම්බන්ධතාව පුළුල් කිරීමයි. 2050 වසර වන විට ඉන්දියාව සහ ඉන්දුනීසියාව වැනි රටවල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අට ගුණයකින් ඉහළ යනු ඇති බවට පුරෝකථනය කර තිබෙනවා. දකුණු සහ බටහිර ආසියාවේ අනෙකුත් සමහර රටවලද මෙවැනිම වර්ධනයක් සිදු විය හැකි බව අපේක්ෂිතයි. මේ නිසා අතිරේක වරාය ධාරිතා මෙන්ම නව ප්‍රවාහන මාර්ගද අවශ්‍ය වෙනවා. සූවස් ඇළද ප්‍රමාණවත් නොවනු ඇති. මේ නිසා ඉන්දියාවේ නව සම්බන්ධතා මුලපිරීම් ද්විත්වය පිළිබඳ අප සතුටු වෙනවා. ඉන් පළමුවැන්න: ඉන්දියාවේ මුම්බායි සිට ඉරානය හරහා රුසියාව දක්වා යන තීරය සහ ඉන්දියාවේ මුම්බායි සිට මැදපෙරදිග හරහා යුරෝපය දක්වා යන තීරයයි. මීට සමානව බෙංගාල බොක්ක ආශ්‍රිතවද සම්බන්ධතා මුලපිරීම් සිදු වෙමින් පවතිනවා. බටහිර චීනයට ප්‍ර‍වේශ වීමේ අවකාශය සලසමින් චොංක්විං සහ ක්‍යවුක්ෆියු දක්වා දිවෙන තීරයේ වැඩ කටයුතු ආරම්භ කර තිබෙනවා. ක්‍රාහ් ගොඩබිම් පාලම ඔස්සේ සියම් බොක්ක සහ බෙංගාල බොක්ක අතර සම්බන්ධතාව ඇති කිරීමට තායිලන්තය සැලසුම් කරමින් සිටිනවා. ඉන්දියාව සහ ශ්‍රී ලංකාව, දකුණු ඉන්දියාවට කොළඹ සහ ත්‍රිකුණාමල වරාය සමඟ සම්බන්ධ විය හැකි වන අයුරින් ශ්‍රී ලංකාව කලාපීය සැපයුම් මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත් කිරීම සඳහා රටවල් දෙක අතර ගොඩබිම් සම්බන්ධතාව පිළිබඳ ශක්‍යතා අධ්‍යයන ආරම්භ කර තිබෙනවා.

“මේ වසරේ ඉන්දීය සාගර සමුළුවේ තේමාව බවට පත් වී ඇති ‘වඩාත් ස්ථාවර හා තිරසාර ඉන්දියානු සාගරයක් කරා’ යන්න අපගේ අවධානය යොමු විය යුතු ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍ර දෙකක් ඉස්මතු කරනවා.

“මා පෙර විස්තර කළ ආකාරයට ප්‍රධාන වශයෙන් කලාපයේ ස්ථාවරත්වය පවත්වාගෙන යෑම ඉතා වැදගත්. ඒ හා සමානව බරපතළ, වඩාත් කඩිනමින් විසඳුම් සෙවිය හැකි කාරණයක් බවට දේශගුණික අර්බුදය පත්ව තිබෙනවා. ඉන්දීය සාගරය ලොව පුරා අනෙකුත් සාගරවලට වඩා ඉහළ වේගයකින් උණුසුම් වෙමින් පවතින බව විශේෂඥයන් අනාවරණය කර තිබෙනවා. මේ තත්ත්වය පැසිෆික් සාගරයට වඩා තුන් ගුණයකින් වැඩි වන බව ඇස්තමේන්තු කර තිබෙනවා. ඒ අනුව ඉන්දීය සාගර කලාපය පුරා වෙරළබඩ ප්‍රදේශවල මුහුදු මට්ටම අඛණ්ඩව ඉහළ යන අතර, දරුණු වෙරළ ඛාදනයකට ලක් විය හැකියි. ඉන්දීය සාගරයේ ජල මට්ටමද වාර්ෂිකව මිලිමීටර් 3.7ක මට්ටමකින් ඉහළ යමින් පවතින අතර, එමඟින් ඇති වන මුහුදු විපත් වැළැක්විය නොහැකි වනු ඇති. ඉන්දීය සාගර කලාපයෙහි පවතින දූපත් රාජ්‍ය අවදානමට ලක් විය හැකි අතර, දේශගුණික විපර්යාසවල බලපෑම් අවම කිරීම සඳහා ඒ රාජ්‍යයන්ට ප්‍රමාණවත් සම්පත් සැපයිය යුතුයි. මුහුදේ සිදු වන වෙනස්වීම් මෝසම් සංවහන රටා කෙරෙහිද බලපාන අතර, ඉන්දීය සාගර කලාපය තුළ පවතින කෘෂිකර්මාන්තය හා ආහාර සුරක්ෂිතතාව කෙරෙහිද බලපානවා. එක් අතකින් ඒවා ජෛව විවිධත්වය කෙරෙහිද අනෙක් අතට මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල ජනතාවගේ ආහාර සහ ජීවනෝපාය කෙරෙහිද බලපානවා.

“ඉන්දීය සාගරය පරිසර විද්‍යාව සම්බන්ධයෙන්ද අවස්ථා නිර්මාණය කර තිබෙනවා. කාබන් සඳහා අපගේ විශාලතම අවශෝෂක ප්‍රදේශය ලෙස පමණක් නොව, එය වෙරළබඩ සුළං, සූර්ය සහ තරංග ශක්තිය හරහා දේශගුණික අර්බුදය අවම කිරීමේ හැකියාවද සපයනවා. මුහුදු පැළෑටි වගාව සහ කඩොලාන වගාව මඟින් අපට කාබන් අවශෝෂණය වැඩි කළ හැකියි. සාගරය අපගේ අනාගතය නිර්මාණය කරන බැවින් අපගේ සාගර සම්පත් තිරසර ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගැනීම අපගේ පැවැත්ම සඳහා ඉතා වැදගත් වෙනවා.

“COP 28හිදී ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රධාන මුලපිරීම් තුනක් යෝජනා කළා. ඉන්දීය සාගරයද ඇතුළත් වන නිවර්තන කලාපීය මුලපිරීම, ජාත්‍යන්තර දේශගුණික විපර්යාස විශ්වවිද්‍යාලය සහ දේශගුණික යුක්ති සංසදය එම යෝජනා 3යි. ඉන්දීය සාගර කලාපීය වටද්දර රටවල සංගමයේ (IORA) වත්මන් සභාපතිවරයා ලෙස ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දීය සාගරය සහ දේශගුණික විපර්යාස අතර පවතින අන්තර් රඳා පැවැත්ම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනවා.

දේශගුණික යුක්ති සංසදය මඟින් හානි හා පාඩු සඳහා මූල්‍යකරණය වේගවත් කිරීම අරමුණු කරන අතර, සමස්ත විසඳුමේ අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් ලෙස ණය සාධාරණත්වය ඇතුළත්. දේශගුණික විපර්යාස අවම කිරීම් සහ අනුවර්තන මැදිහත්වීම් සඳහා වන ඕනෑම යෝජනාවකදී දේශගුණික අවදානමට ලක් විය හැකි සහ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් මුහුණ දෙන ණය සංරචකය සැලකිල්ලට ගත යුතුයි.

“අද අප සියලු දෙනා ජීවත් වන්නේ අවිනිශ්චිත කාලයකයි. දෙවැනි ලෝක සංග්‍රාමයේ සහ සීතල යුද්ධයේ අවසානයේ සිට අප විසින් ලබාගෙන තිබූ ස්ථාවරත්වය බිඳවැටෙමින් තිබෙනවා. බහුපාර්ශ්විකත්වය මෙන්ම ගෝලීයකරණයද අභියෝගයට ලක්ව තිබෙනවා.

දේශගුණික අර්බුදය ලොව පුරා වෙළෙඳාම සහ ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා වූ අපේක්ෂාවන්ට බලපානවා. එය ආහාර සුරක්ෂිතතාව, ජීවනෝපාය, සැපයුම් දාම, ජෛව විවිධත්වය සහ සමුද්‍රීය ප්‍රවාහනයටද බලපානවා. එක් පසෙකින් ගෝලීය වර්ධනයන් අපගේ ඉරණම තීරණය කරන තෙක් බලා සිටිය හැකියි. නැත හොත් අපට අපගේම ගමන් මඟ සකස් කරගැනීමට හැකියාව පවතිනවා. ඉන්දීය සාගරය භාවිත කරන්නන් අතර විශ්වාසය සහ පුරෝකථනය කිරීමේ හැකියාව ගොඩනැඟීම මෙන්ම සාගර තත්ත්වය පිළිබඳ දැනුවත්භාවය වැඩි දියුණු කිරීම මඟින් ආරක්ෂිත සාගර පරිසරයක් නිර්මාණය කිරීම ඉන්දීය සාගරයේ සාමය සහ ආරක්ෂාව පවත්වා ගැනීම සඳහා ප්‍රධාන වෙනවා. මේ වැදගත් කාර්යය භාර ගත හැකි ප්‍රධාන වේදිකාව වන්නේ ඉන්දීය සාගර කලාපීය වටද්දර රටවල සංගමය (IORA) යි.

“සාමකාමි සහ ආරක්‍ෂිත ඉන්දීය සාගරයක් සහතික කිරීම, වෙරළබඩ සහ මුහුදුබඩ රාජ්‍යයන්වල ආර්ථික හා සමාජීය ප්‍රතිලාභ සඳහා සාගර තිරසර ලෙස භාවිත කිරීමට පහසුකම් සපයනවා. එමෙන්ම ඉන්දීය සාගරය තුළ පවතින තීරණාත්මක ගැටලු විසඳාගැනීමට හැකි පුළුල් සැලැස්මක් අවශ්‍ය වෙනවා.

එක්සත් ජාතීන්ගේ සාගර නීතිය පිළිබඳ සම්මුතිය (1982) සහ ජාතික අධිකරණ බලයෙන් පිටත හෝ විවෘත සාගර ගිවිසුමෙන් පිටත සාගරයේ ජෛව විවිධත්වය සංරක්ෂණය කිරීම හා තිරසරව භාවිත කිරීම පිළිබඳ 2023දී සම්මත කරන ලද ගිවිසුම (BBNJ) ඇතුළුව එවැනි ව්‍යූහයක් ඇති කිරීම සඳහා අවශ්‍ය වන පදනම දැනටමත් පවතිනවා.

“නාවික හා ගුවන් ගමනාගමනයේ නිදහසට බාධාවක් සිදු නොවන වාණිජ්‍යමය කටයුතු පිළිබඳ චර්යාධර්ම සංග්‍රහයක් මෙන්ම දේශගුණ අර්බුදය සමඟ කටයුතු කිරීම හා ඉන්දියන් සාගරයේ තිරසර භාවිතය සම්බන්ධයෙන් සමාන මාර්ගෝපදේශ මූලධර්ම අවශ්‍ය වෙනවා. මේ පියවර ඉන්දීය සාගර කලාපය සඳහා පුළුල් කලාපීය සැලැස්මක් නිර්මාණය කිරීමට පරිවර්තනය කර ඇති බව සහතික කිරීම ඉන්දීය සාගර කලාපීය වටද්දර රටවල සංගමයේ (IORA) නායකයන්ට පමණක් කළ හැකි වෙනවා. ඒ වගකීම අප සතුව පවතිනවා.”